—f,dal lïlre Èkh˜ fjkqfjka......
jev lrk ck;djf.a wruqKq bgqfõo@
cd;Hka;r lïlre Èkhg jir 123 l b;sydihla ;snqK;a Y%S ,xldfõ uehs Èk iurej wdrïN jQfha j¾I 1933 § tjlg bx.%Sis .=rejrfhl= jQ ta' B' .=Kisxy uy;df.a m%Odk;ajfhks' th mlaI mdgj,ska f;dr iajdëk lïlre W;aijhla úh' tod mgka wo olajd Y%S ,xldfõo uehs Èkh iurkq ,nhs' ta wkqj wo Èk wm iurkq ,nkafka Y%S ,xldfõ 81 jk uehs Èkhhs'
lïlre whs;sjdislïj,g .re lsÍula jYfhka fndfyda rgj, uehs Èkh ksjdvq Èkhla lr we;s w;r ,xldfõ uehs Èkh m%:u jrg ksjdvq Èkhla njg m;a jQfha j¾I 1956 § n,hg m;a jQ tia' ví,sõ' wd¾' ã' nKavdrkdhl w.ue;sjrhdf.a wdKavqfjks' uehs 01 jeksod lïlrejkaf.a iure Èkhla jQj;a wo jk úg th foaYmd,k{hskaf.a iure Èkhla njg m;a ù we;'
fujka miqìula ;=< uehs Èkfha ienE wre; wm úiska kej; isysm;a lr.; hq;=j ;sfí' tod ^j¾I 1886 §& wefußldfõ Ñldf.da kqjr fyaudlÜ p;=ri%fha§ meh wfÜ fiajd uqrh Èkd.ekSug Èh;a l< wr.,h fukau tod fuod ;=r jevlrk ck;dj wo N=la;s ú¢k whs;sjdislï Èkd .ekSu i|yd fndfyda f,a l÷¿ iy oyÈh j.=rejkakg we;' Ôú; mß;Hd. lrkakg we;'
ta ksid f,dal lïlre Èkfha§ Ñldf.da kqjr lïlre ck;djf.a f,hska f;;a jQ wr.,h we;=¿ ish¨ lïlre wr., fukau tu wr.,j,§ Èú msÿjka iurk w;ru lïlre whs;sjdislfï" hq;=lï Y%u M,odhs;dj by< kxjd .ekSu ;=<ska rfÜ cd;sl ksIamdÈ;hg jev lrk ckhdf.a odhl;ajh jvd;a ld¾hlaIuj ,nd .ekSu ms<sn| wjOdkh fhduq lrñka ta fjkqfjka lghq;= lrk Èkhla njgo m;alr .; hq;=j ;sfí' rfÜ wd¾Ól j¾Okh by< kxjd .ekSu ;=<ska by< wd¾Ól ixj¾Okhlg .uka lsÍu ;=<ska ish¨ jev lrk ckhdf.a Ôjk ;;a;ajh Wiia lr .ekSug wjia:dj ie,fikqfha túgh' fï i|yd jev lrk ck;djg ydïmq;=kag fukau rchg o ld¾hNdrhla ;sfí' fldá ;%ia;jdofhka uqod.;a rg fõ.j;a ixj¾Okhla lrd f.kheug kï ta i|yd Wrfok jev lrk ck;dj wu;l fkdfldg Tjqka iqrlsk" Tjqkaf.a Ôjk wr.,h myiq lrk l%ufõohkao rch úiska Èh;a l< hq;=j ;sfí' wo Èkfha by< wd¾Ól j¾Okhla iy tal mqoa., wdodhula ;sfnk njg rch m%ldY l<;a rfÜ mj;sk wdodhï fn§ hdfï úIu;dj yuqfõ ;ju;a rg ;=< w;suy;a nyq;r ckhd Ôj;a jkafka wudrefjks'
Tjqka Ôj;a ùug lrkafka uy;a wr.,hls' ta ksid hqo ch.%yKhg fukau rfÜ bÈß .ukg Yla;sh imhk jev lrk ck;dj uqyqK § isák Ôj;a ùfï wudrej i,ld Tjqkaf.a Ôjk wr.,h myiq lrk l%shdud¾. fj; fhduq jk w;ru jev lrk ck;dj u; ;j;a ;j;a nr mgjk W;aij" ieKfl<s iy wkjYH úhoï iSud lsÍug mshjr .; hq;= w;ru lïlrejka iy lïlre kdhlhska úiskao wdmiq yeÍ uehs Èkfha ienE wre; jgydf.k ;udf.a bÈß l%shdldÍ;ajhka fjkia lr.; hq;=j ;sfí' ta ;=<ska foaYmd,k{hska miq foaYmd,k mlaI úiska nÿ f.k we;s uehs Èkh kej;;a ienE jev lrk ckhdf.a Èkhla njg m;a lr.; hq;=j ;sfí'
fï w;ru lïlre fomd¾;fïka;=fõ o;a; wkqj .sh jif¾ ^2013& § fm!oa.,sl wxYfha l¾udka;j, iuia; jev j¾ck ixLHdj ta i|yd iyNd.S jQ fiajlhska m%udKh iy ta ksid wysñ jQ ñksia Èk .Kko by< f.dia ;sfí' fï wkqj 2012 jif¾ jd¾;d jQ 34 la jQ fm!oa.,sl wxYfha jev j¾ck ixLHdj 42 olajd by< .sfhah' tfiau tu jev j¾ckj,g iyNd.S jQ fiajlhska m%udKh o j¾I 2012 § jd¾;d jQ 9904 isg j¾I 2013 § 11"119 la olajdo by< .sfhah' fuh ishhg 12'3 l j¾Okhls' fï jev j¾ckj, m%;sM,hla jYfhka 2012 j¾Ihg idfmalaIj" .sh jif¾ ^2013& § rgg wysñ jQ ñksia Èk .Kk fo.=Khlg;a jvd by< .sfhah'
2012 jif¾§ jev j¾ck ksid ñksia Èk 35817 la wysñ ù ;sì‚' 2013 jif¾§ jev j¾ck ksid wysñ ù .sh ñksia Èk .Kk 80"423 la olajd by< f.dia ;sì‚' flfia fj;;a jD;a;Sh wr.,j,g iïnkaê; md¾Yajhkaf.a wr., yryd f.dvkÕk ,o ld¾ñl in|;d fya;=fjka .sh jif¾ ^2013& § lïlre fomd¾;fïka;=j fuu jd¾;d jQ lïlre wdrjq,a m%udKh wvq ù ;sfí' fï wkqj 2012 jif¾ § jd¾;d jQ 3702 la jQ lïlre meñ‚,s ixLHdj 2013 jif¾§ 3335 la olajd wvq ù ;snQ w;r läkñka l%shdud¾. .ekSu ksid tu lïlre wdrjq,aj,ska ishhg 95 la muK jir ;=<§u ksrjq,a lsÍug yels jQ njo lïlre fomd¾;fïka;=j mjihs'
idOdrK jD;a;Sh wr.,hka ch.%yKh lrkq ms‚i jev j¾ck we;=¿ jD;a;Sh l%shd ud¾. .ekSu jev lrk ckhdf.a me;af;ka w;HjYH jkakls' fyd¢ka jev lsÍug fyd| ldhsl iy udkisl fi!LH ;;a;ajhla mej;sh hq;= w;ru Tjqkaf.a Y%u odhl;ajhg bj;a ùug iß,k ksis jegqmlao ;sìh hq;=uh' fndfyda jD;a;Sh wr.,j, m%Odk b,a,Sula jkafka o jegqma jeä lr .ekSuhs' tfy;a fï b,a,Sï ydïmq;=kag fyda rchg o bgq lrÈh yels b,a,Sï úh hq;=fõ' we;eï jev j¾ck msgqmi ienE lïlre wjYH;d fkdj we;af;a foaYmd,k wjYH;d bgqlr .ekSfï jqjukdjkah' rdcH fiajlhkaf.a jegqma jeä lrkakehs lS úg ta jegqma f.ùug isÿ jkafka nÿ f.jk iuia; ck;djgh' ta ksid rdcH fiajl jegqma jeä l<fyd;a ta w;sf¾l jegqma úhou fidhd .ekSug rchg isÿjkafka ck;dj u; nÿ mekùfuks' ke;fyd;a rchg Kh .ekSug isÿ fõ' fï yryd ck;djf.a nÿ nr iy ck;dj msg megù we;s Kh nr by< heuo isÿ fõ' ta ksid fuys fome;a;la ;sfnk nj wmg meyeÈ,sh' ta .ek o jD;a;Sh iñ;s kdhlhka l,amkd l< hq;=j ;sfí' tfy;a foaYmd,k mlaIj,g iïnkaO jD;a;Sh ixúOdk 9 jYfhka wr., Èh;a lrkafka ienE lïlre wjYH;d yd m%Yakj,g jvd foaYmd,k wruqKq uq,a lrf.k kï tu.ska lïlre m%cdjg fukau rfÜ fmdÿ uyck;djgo wys;lr n,mEï we;s jk njo wm wu;l fkdl< hq;=h'
YHdï kqjka .fkaj;a;
Èjhsk mqj;am; weiqßks
Èjhsk mqj;am; weiqßks